Udar słoneczny u dziecka: objawy, pierwsza pomoc i zapobieganie
Udar słoneczny u dzieci to poważny stan, który wymaga natychmiastowej reakcji. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy i jak chronić dziecko przed przegrzaniem.
Czym jest udar słoneczny u dziecka?
Udar słoneczny jest stanem zagrożenia życia. Powstaje, gdy organizm dziecka przegrzewa się. Dzieje się tak pod wpływem intensywnego działania słońca. Udar słoneczny to specyficzny rodzaj udaru cieplnego. Udar cieplny wynika z działania wysokiej temperatury na cały organizm. Udar słoneczny dotyczy głównie przegrzania głowy i karku.
Małe dzieci są szczególnie narażone na porażenie cieplne. Ich mechanizm termoregulacji nie jest w pełni rozwinięty. Dzieci mają też mniejszą objętość krwi. Ryzyko odwodnienia jest u nich znacznie większe. Skóra dziecka łatwiej traci wodę. Wysokie temperatury i ostre słońce są dla nich szczególnie niebezpieczne. Udar słoneczny u dziecka jest odmianą udaru cieplnego. Może przydarzyć się praktycznie każdemu. Dzieci są jednak bardziej podatne na jego wystąpienie.
Udar cieplny to poważny stan zagrażający życiu – powiedziała HuffPost dr Jen Trachtenberg, pediatra z Nowego Jorku.
Udar słoneczny alternatywnie określany bywa jako porażenie słoneczne lub udar od słońca. Jest to wynik przegrzania organizmu. Udar słoneczny u dzieci może być klasyczny lub wysiłkowy. Klasyczny udar słoneczny powoduje wysoka temperatura otoczenia. Udar słoneczny powstaje przy dużym, bezpośrednim nasłonecznieniu. Udar słoneczny to stan, w którym przegrzane ciało nie oddaje ciepła. Temperatura ciała przekracza 40°C.
Przegrzanie jest mniej poważne od udaru słonecznego. Brak reakcji na jego objawy może prowadzić do udaru. Dzieci mogą doświadczać wyczerpania cieplnego. Wyczerpanie cieplne może doprowadzić do udaru.
Objawy udaru słonecznego u dzieci
Objawy udaru słonecznego u dzieci mogą być różne. Zazwyczaj pojawiają się kilka godzin po ekspozycji. Czasem może to zająć nawet kilka dni. Objawy udaru słonecznego pojawiają się często 3-4 godziny po ekspozycji. Wczesne objawy przegrzania mogą obejmować niepokój i osłabienie. Później pojawiają się poważniejsze symptomy.
Pamiętaj, że każdy rodzic powinien znać objawy udaru słonecznego. Szybka reakcja ratuje zdrowie dziecka. Temperatura ciała przy udarze słonecznym wynosi 39–40 st. C. Temperatura ciała dziecka podczas udaru może przekroczyć 40 °C. Temperatura ciała przy wyczerpaniu cieplnym wynosi do 39°C.
Najczęstsze objawy udaru słonecznego u dzieci to:
- podwyższona temperatura ciała
- gorąca i sucha skóra
- osłabienie
- zawroty głowy
- dezorientacja
- bełkotliwa mowa
- ból głowy
- mdłości lub wymioty
- szybki oddech i/lub tętno
- utrata przytomności
- zaczerwienienie i poparzenia skóry
- ogólny niepokój
- apatyczność
- płacz
- dreszcze
- wysokie ciśnienie krwi
- zapadnięcie oczu i ciemiączka (u niemowląt)
- biegunka
- skąpomocz lub zahamowanie oddawania moczu
- zwiotczenie mięśni
- zaburzenia widzenia
- chód chwiejny
- brak potliwości (w zaawansowanym stadium)
- zaburzenia oddychania
- spadek ciśnienia tętniczego krwi
Wczesne objawy udaru słonecznego są łagodniejsze. Należą do nich zmiany w zachowaniu i niepokój. Osłabienie i ból głowy również wskazują na przegrzanie. Zaawansowane objawy są bardzo niebezpieczne. Temperatura ciała przekracza wtedy 40°C. Skóra staje się sucha i gorąca. Może pojawić się dezorientacja lub utrata przytomności.
Pierwsza pomoc przy udarze słonecznym u dziecka
Szybka reakcja jest kluczowa przy udarze słonecznym. Tutaj liczy się każda chwila. Gdy podejrzewasz udar słoneczny u dziecka, działaj natychmiast. Wezwij pogotowie ratunkowe. Szczególnie gdy temperatura ciała dziecka wynosi 39-40°C lub więcej. Udar cieplny wymaga hospitalizacji.
Oto kroki pierwszej pomocy:
- Przenieś dziecko w chłodne, zaciemnione miejsce. Zabierz dziecko ze słońca. Idealnie sprawdzi się klimatyzowane pomieszczenie lub cień.
- Zdejmij nadmiar odzieży. Maksymalnie rozbierz dziecko. Zwiększy to powierzchnię oddawania ciepła.
- Schładzaj ciało dziecka. Użyj chłodnych, mokrych kompresów. Namocz ręcznik letnią wodą. Okładaj nim kark i tułów dziecka. Zastosuj chłodny okład na głowę i kark. Możesz używać żeli chłodzących. Nie wkładać dziecka do zimnej kąpieli. Nie ochładzaj lodem. Unikaj gwałtownych zmian temperatur. Należy unikać gwałtownej zmiany temperatury ciała.
- Podawaj płyny, jeśli dziecko jest przytomne. Podawaj coś do picia, najlepiej wodę lub elektrolity. Podawaj płyny w małych porcjach. Nie podawaj bardzo zimnych napojów. Zadbać o nawodnienie.
- Ułóż dziecko w odpowiedniej pozycji. Ułóż głowę chorego niżej od tułowia, gdy twarz jest blada. Ułóż dziecko w pozycji półleżącej, jeśli jego twarz jest czerwona. Ułóż nieprzytomne dziecko w pozycji bezpiecznej na boku.
- Monitoruj stan dziecka. Mierz temperaturę ciała co 10 minut. Obserwuj oddech i tętno.
- Wezwij pomoc medyczną. Wezwij pogotowie ratunkowe. Gdy stan nie wraca do normy, potrzebny jest lekarz.
Nie podawaj dziecku żadnych leków obniżających gorączkę. Leki te nie działają w przypadku udaru cieplnego. Mogą nawet pogorszyć stan dziecka.
Zapobieganie udarowi słonecznemu u dziecka
Zapobieganie udarowi słonecznemu jest znacznie łatwiejsze niż leczenie. Kilka prostych zasad może uchronić dziecko przed przegrzaniem. Dzieci często zapominają o piciu wody podczas zabawy na słońcu. Rodzice muszą o tym pamiętać.
Oto jak zapobiegać udarowi słonecznemu:
- Unikaj słońca w najgorętszych godzinach. Przebywaj na dworze wcześnie rano lub wieczorem. Unikaj ekspozycji na słońce w godzinach 10:00 – 15:00.
- Zapewnij dziecku schronienie w cieniu. Dzieci powinny odpoczywać w cieniu. Szukaj cienia podczas zabawy na dworze.
- Ubierz dziecko odpowiednio. Noszenie odzieży adekwatnej do pogody jest ważne. Ubierz dziecko w przewiewne, luźne ubrania. Najlepiej wybieraj jasne kolory. Jasne kolory odbijają promienie słoneczne. Zakładaj dziecku nakrycie głowy. Używaj kapelusza lub czapki.
- Regularnie nawadniaj dziecko. Picie odpowiedniej ilości płynów jest kluczowe. Daj dziecku do picia wodę. Zaleca się, aby dzieci piły wodę niegazowaną podczas upałów. Regularnie nawadniaj malucha, aby uniknąć odwodnienia. Pij dużo wody, uzupełniając niedobór elektrolitów. Unikaj napojów gazowanych oraz energetycznych. Unikaj też kawy i alkoholu.
- Stosuj ochronę przeciwsłoneczną. Używaj kremów z filtrem ochronnym. Zastosuj preparaty z filtrem ochronnym. Regularnie aplikuj krem przeciwsłoneczny. Krem z filtrem UV (SPF 30 lub wyższy) chroni skórę.
- Ogranicz czas zabawy w pełnym słońcu. Ogranicz go do około 20 minut. Zachęcaj dzieci do noszenia jasnej odzieży.
Powikłania udaru słonecznego u dziecka
Udar słoneczny u dziecka może mieć poważne konsekwencje. Nieleczony lub ciężki udar może prowadzić do powikłań. Powikłania mogą być bardzo groźne dla zdrowia. Udar słoneczny może prowadzić do niebezpiecznych skutków zdrowotnych. W tym do śmierci.
Najtragiczniejszą konsekwencją udaru słonecznego jest śmierć.
Śmiertelność udaru cieplnego wynosi 10-50%. Udar słoneczny może prowadzić do poważnych powikłań.
Możliwe powikłania udaru słonecznego to:
- Uszkodzenie narządów wewnętrznych
- niewydolność nerek
- niewydolność wątroby
- niewydolność płuc
- niewydolność układu oddechowego
- niedokrwienie i zaburzenia rytmu serca
- poparzenia skóry I i II stopnia
- drgawki
- śpiączka
- udar mózgu
- encefalopatia
- zaburzenia krzepliwości krwi
- rabdomioliza
- niedokrwienie mózgu
- Śmierć
Najczęściej zadawane pytania o udar słoneczny u dzieci
Ile trwa udar słoneczny u dziecka?
Czas trwania udaru słonecznego może być różny. Objawy mogą utrzymywać się od kilku godzin do nawet tygodnia w cięższych przypadkach. Powrót do pełnego zdrowia może trwać od 24 godzin do tygodnia.
Kiedy udać się z dzieckiem do lekarza po udarze słonecznym?
Zawsze wezwij pomoc medyczną (pogotowie) przy podejrzeniu udaru słonecznego. Po udzieleniu pierwszej pomocy i ustabilizowaniu stanu dziecka, konieczna jest konsultacja lekarska. Lekarz oceni stan zdrowia i zaleci dalsze postępowanie. Udaj się do lekarza, gdy objawy są wyraźne i intensywne, dziecko jest osłabione, ma trudności z oddychaniem, pojawia się dezorientacja lub utrata przytomności. Udar cieplny wymaga hospitalizacji.
Czym różni się udar słoneczny od udaru cieplnego i przegrzania?
Udar cieplny to ogólne przegrzanie organizmu spowodowane wysoką temperaturą otoczenia. Udar słoneczny to specyficzny rodzaj udaru cieplnego, wywołany bezpośrednim działaniem promieni słonecznych, najczęściej na nieosłoniętą głowę i kark. Przegrzanie jest mniej poważnym stanem, prekursorem udaru, objawiającym się podwyższoną temperaturą ciała i osłabieniem, ale bez ciężkich zaburzeń świadomości czy funkcji życiowych. Brak reakcji na przegrzanie może prowadzić do udaru.
